เมื่อพูดถึง “พิมาย” จังหวัดนครราชสีมาแล้ว จะต้องนึกถึงสถานที่ ๒ แห่ง คือปราสาทหินพิมายกับไทรงาม
สำหรับคนที่ไม่เคยมาไทรงาม อาจคิดว่ามันก็เพียงเป็นต้นไทรธรรมดาๆ ที่พบเห็นกันทั่วไปนั่นเอง หรือไม่ก็จินตนาการถึงภาพหรือมโนภาพกันไปต่างๆ 
แต่ถ้าท่านได้มา “ไทรงาม” และเห็นด้วยตาตนเองแล้ว อาจไม่ได้เป็นอย่างที่คิดก็ได้ ที่ธรรมชาติสร้างให้ไทรงามร่มรื่นเป็นสถานที่ท่องเที่ยวแห่งหนึ่ง ที่มีต้นไทรขนาดใหญ่แผ่กิ่งก้านสาขาออกรากย้อยเหมือนม่าน บางต้นเกี่ยวรัดกันเป็นทอดๆ ลำต้นคดเคี้ยวสวยงามประหนึ่งอยู่ในแดนเนรมิต ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ ๓๕,๐๐๐ ตารางฟุต มีน้ำล้อมรอบคล้ายเกาะกลางน้ำ นับว่าเป็นกลุ่มไทรซึ่งบางคนเรียกว่าเป็นดงไทรอย่างน่าอัศจรรย์ ทำให้ไทรงามมีความโดดเด่นแตกต่างไปจากไทรที่อื่น นอกจากนี้ บางส่วนของต้นไทรยังใช้นั่งพักผ่อนหย่อนใจชมทัศนียภาพรอบๆ  

            ไทรงาม (Sai Ngam) มีชื่อพื้นเมืองว่า “ไทรย้อย” อยู่ในพื้นที่บริเวณโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาทุ่งสัมฤทธิ์ อ.พิมาย จ.นครราชสีมา ไทรเหล่านี้สันนิษฐานว่า เกิดจากต้นแม่ที่มีอายุประมาณไม่ต่ำกว่า ๓๕๐ ปี ที่มาของคำว่า “ไทรงาม” เกิดขึ้นเมื่อวันที่ ๒๑ มกราคม พ.ศ.๒๔๕๔ เมื่อสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๕ เสด็จประพาสเมืองพิมายและได้เสด็จทรงพักผ่อนที่ไทรงาม ด้วยความประทับพระราชหฤทัยได้พระราชทานนามสถานที่แห่งนี้ว่า “ไทรงาม” นับตั้งแต่นั้นมา “ไทรงาม” ซึ่งเป็นนามที่ไพเราะได้เป็นที่รู้จักและมีชื่อเสียงในฐานะเป็นสถานที่ท่องเที่ยวแห่งหนึ่ง
ต่อมาเมื่อวันที่ ๑–๔ พฤศจิกายน ๒๔๙๘ “พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ ๙” พร้อมด้วย “สมเด็จพระนางเจ้า พระบรมราชินีนาถ”เสด็จเยือนอำเภอพิมาย และเสด็จมายังอุทยานประวัติศาสตร์พิมายและไทรงาม ที่ไทรงามแห่งนี้เอง “สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ”ทรงประทับนั่ง “ชิงช้า” ที่ใช้เชือกผูกโยงกับต้นไทรตามแบบที่พบเห็นกันทั่วไป สร้างความปลาบปลื้มใจให้แก่พสกนิกรที่รอเฝ้ารับเสด็จเป็นจำนวนมาก ภาพนั้นยังคงอยู่ในความทรงจำของพสกนิกรที่ได้เห็นและเป็นภาพที่หาดูได้ยากเป็นอย่างยิ่ง (MUSEUM THAILAND. ๒๕๖๐).

            ความงดงามของไทรงามสร้างความตราตรึงและความประทับใจแก่ผู้ที่มาเยือนเสมอ จนนักแต่งเพลงชื่อ “ธาตรี” ได้แต่งเพลงชื่อ “สั่งไทร” โดยเอื้อ สุนทรสนาน แต่งทำนอง ขับร้องโดย บุษยา รังสี ซึ่งเป็นเพลงดังในอดีตที่หลายท่านชื่นชอบ (คนรักสุนทรภรณ์ ๒๕๖๐) ดังเนื้อร้องบางท่อน

            ....ไทรเอยไทรงาม ดวงข้าหวามระทม ลอยเชยลอยชม ยังอาบอารมณ์อาลัย คำโลมคำลวง ยังเหน็บในดวงฤทัย ขอปวงเทวาไทร น้อมเหนี่ยวใจให้เขาคืนมา.....

            ท่านที่มาชมปราสาทหินพิมายแล้วไม่แวะไปไทรงาม เหมือนกับขาดอะไรไปสักอย่าง อุปมาว่ากินก๋วยเตี๋ยวแต่มีตะเกียบอันเดียว เท่ากับมาพิมายไม่ครบเครื่องทั้งๆ ที่ไทรงามอยู่ห่างจากปราสาทหินพิมายเพียง ๑ กิโลเมตรเศษๆ และอีกอย่างมาโคราชแล้วไม่ได้ชิมคั่วหมี่หรือผัดหมี่โคราชรสชาติพิมาย เหมือนขี่มอเตอร์ไซค์คันหรูแต่ขาดสาวๆ ซ้อนท้าย เพราะอีกมุมหนึ่งของไทรงามมีร้านคั่วหมี่รสเด็ดไว้บริการ
ไทรงามเป็นสถานที่สร้างให้หลายๆ ครอบครัวมีความสุขในวันพักผ่อน สิ่งศักดิ์สิทธิ์ดลบันดาลให้คนที่อธิษฐานสมหวังในสิ่งที่ปรารถนา 

            เรามักจะอวยพรผู้หลักผู้ใหญ่ว่า ให้อยู่เป็นร่มโพธิ์ร่มไทรแก่ลูกหลานนานๆ ฯลฯ ทั้งนี้ก็เนื่องจากว่าต้นไทรเป็นไม้ยืนต้นขนาดค่อนข้างใหญ่ เป็นที่อยู่อาศัยของบรรดาสัตว์ นกต่างๆ กิ่งก้านแตกสาขาแผ่คลุมให้ความร่มเย็นเป็นสุขแก่คนและสัตว์ที่พักอาศัย 

            ถ้าคุณมาไทรงามคุณจะรู้ว่าคำที่เขาอวยพรและคำร่ำลือความสวยงามนั้นเป็นจริงอย่างไร

เอกสารอ้างอิง
บ้านคนรักสุนทราภรณ์.(๒๕๖๐). สั่งไทร. สืบค้นเมื่อ ๑๙ ธันาคม ๒๕๖๐ จาก http://www.websuntaraporn.com/suntaraporn/lyric/postlyric.asp?GID=302.
MUSEUM THAILAND. (๒๕๖๐). ตามรอยพ่อ ที่ไทรงาม. สืบค้นเมื่อ ๑๙ ธันาคม ๒๕๖๐ จาก http://www.museumthailand.com/storytelling-detail.php?p=1199. 

 นสพ.โคราชคนอีสาน ปีที่ ๔๓ ฉบับที่ ๒๔๘๒ วันศุกร์ที่ ๒๖ - วันพุธที่ ๓๑ เดือนมกราคม พุทธศักราช ๒๕๖๑