ลาวกำลังพังพาบ
เท่าที่ทราบ อาการหนัก

เดี๋ยวผมต้องไปไล่ดูว่ามีประเทศไหนในอาเซียนที่ยังไม่ได้เล่าถึงเครื่องบินรบ วันนี้พักการออกรบอีกสักตอน มีเรื่องที่ต้องเขียนถึงเพื่อนบ้านใกล้ชิดกับเราผมคุยกับคนฝั่งโขงว่าเป็นยังไงกันบ้าง เงินในมือเป็นไง ค่าเงินกีบไหลรูดลงเรื่อยๆ ตอนลาวเข้าเป็นสมาชิกอาเซียนใหม่ๆ นั้น หนึ่งบาทแลกได้ ๒๕๐ กีบ แต่เช้าวันที่ผมกำลังนั่งพิมพ์ต้นฉบับอยู่นี้ หนึ่งบาทแลกได้ ๖๒๐ กีบ เมื่อวานนี้น้องนุ่นแห่งเวียงจันทน์กับครูนางบ้านลาวใต้ บอกว่าร้านอาหารบางร้านขึ้นป้าย รับเงินบาทกับเงินดอลล่าร์เท่านั้น จะมีอะไรปวดใจเท่ากับสถานการณ์ในชาติแบบนี้อีกแล้วละ ลองหลับตานึกดูนะครับถ้าร้านค้า ร้านอาหาร หรือโรงแรมในบ้านเราขึ้นป้ายไม่รับเงินบาท รับแต่ดอลล่าร์ จะมีความรู้สึกยังไง อะไรทำให้ลาวมีสถานการณ์แบบนี้

ถ้าเขียนเป็นสารคดีที่อ่านแล้วน่าเบื่อก็ต้องบอกว่า ลาวขาดเงินทุนสำรองประเทศ เป็นไงครับแค่ประโยคเดียวก็ทำเอาไม่อยากจะอ่านต่อแล้ว ‘เงินทุนสำรองระหว่างประเทศ’ มันคืออะไร สำคัญยังไง เอาสั้นๆ ง่ายๆ เลย  เงินทุนที่ว่านั้นทำหน้าที่สร้างความเชื่อมั่นให้กับประเทศ และรองรับความเสี่ยงในเรื่องการเงินของชาติ โดยนำไปใช้แทรกแซง เพื่อดูแลค่าเงิน และอัตราแลกเปลี่ยน ในภาวะที่การเงินโลกมีการสวิงสูง เงินทุนนี้ช่วยรักษาระดับค่าเงินไม่ให้เปลี่ยนแปลงขึ้นหรือลงอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้กระทบกับเศรษฐกิจภายในประเทศ

เมื่อลาวไม่มีเงินทุนสำรองประเทศ หรือมีแต่ไม่เพียงพอจะพยุงค่าเงินของตัวเอง พอเจอมรสุมการเงินโลกมันก็สวิงรุนแรง เอาตัวอย่างง่ายๆ เรื่องน้ำมัน ลาวซื้อน้ำมันจากไทย ผมสมมุติตัวเลขกลมๆ จะได้เห็นภาพชัดๆ  เมื่อก่อนเคยซื้อน้ำมันไทยหนึ่งลิตรลาวใช้เงิน ๑,๐๐๐ กีบ แต่จากค่าเงินและอัตราแลกเปลี่ยนบาทกับกีบเมื่อเช้านี้นั้น ทำให้ลาวต้องหาเงินกีบ ๒,๕๐๐ กีบ เพื่อซื้อน้ำมันไทยหนึ่งลิตร รถน้ำมันขนาดสี่หมื่นลิตรจะต้องหาเงินกีบมาจ่ายให้ไทยเพิ่มอีกเกือบสองเท่าตัวต่อหนึ่งคันรถบรรทุกน้ำมัน ยิ่งซื้อน้ำมัน ลาวยิ่งชาดทุน ยิ่งเป็นหนี้ จะไม่ซื้อน้ำมันก็ไม่ได้ เพราะน้ำมันหล่อลื่นระบบเศรษฐกิจ   

ความผิดพลาดของภาครัฐลาว
ไม่ส่งเสริมคนในชาติ เลือกเติบโตด้วยเงินกู้

ลาวกำลังต้องการเงินตราต่างประเทศ วิธีที่ง่ายที่สุดก็คือการท่องเที่ยว และนักท่องเที่ยวที่ลาวหวังมากที่สุดก็คือคนไทยนี่ละ คนไทยข้ามไปท่องเที่ยวประเทศลาวเป็นกลุ่มใหญ่ที่สุด แม้จำนวนวันพักค้างคืนไม่มาก แต่เรื่องจ่ายหนักมือเติบ ไว้ใจได้ ฝรั่งตะวันตก เข้าพักยาวกว่า แต่เรื่องกินเขียมประหยัด สู้ไทยไม่ได้ เข้าร้านไหน ร้านนั้นยิ้ม

ช่วงนี้แม้จะเพิ่งเปิดด่านแบบกล้าๆ กลัวๆ แต่ผมเห็นคนไทยข้ามด่านไปแล้ว ดีครับไปใช้เงินไปเที่ยวกัน ลาวกำลังต้องการเงินต่างประเทศมาก ผมไปบ่อยและคุ้นกับหนึ่งบาทแต่ แลกได้ ๒๕๐ กีบ วันนี้บาทเดียวแลกเงินกีบได้ ๖๒๐ กีบ คิดยังไง เที่ยวยังไงก็กำไร ผมยังแลกเงินกีบไว้เลยครับ เพราะมั่นใจว่าวันข้างหน้าเงินกีบจะต้องเด้งกลับมาเข้าที่เข้าทางแถวๆ ๒๕๐ กีบ แค่นี้ก็พอทำกำไรได้ อัตราแลกเปลี่ยนดีแบบนี้น่าถือไว้ทำกำไร นอกจากช่วยดูดซับเงินกีบบ้างเล็กๆ น้อยๆ ยังช่วยให้ลาวมีเงินต่างสกุลไว้หมุนเวียนในประเทศมากขึ้น แต่ถ้าผมคาดผิดก็กอดเงินกีบไว้แน่นๆ เพราะไม่มีวันที่ลาวจะล่มสลาย แม้ลาวจะกู้กองทุนไอเอ็มเอฟไม่ได้ แต่พี่ใหญ่อย่างรัสเซียคงไม่ปล่อยให้มิตรประเทศของตนไร้อนาคต 

รัสเซียเพิ่งเข้าไปอุ้มศรีลังกา ยูเอาน้ำมันไปใช้ก่อนเลย วันหน้ามีเงิน ยูค่อยมาใช้คืน น้ำมันเป็นปัญหาคาใจกับลาวที่หนักสุดในเวลานี้ และผมคาดไว้ว่ารัสเซียต้องปล่อยน้ำมันให้ลาวเงื่อนไขไม่ได้ต่างจากศรีลังกา เพื่อพยุงฐานะ และระบบการเงินของมิตรประเทศที่สนิทเอาไว้ ถ้าเข้าตานี้ เงินลาวจะหยุดไหลรูดดำดิ่งลึกทันที หนึ่งบาทต่อหกร้อยยี่สิบกีบในวันนี้ ก็จะเด้งขึ้นไปเรื่อยๆ จนถึงอัตราแลกเปลี่ยนก่อนหน้าเกิดวิกฤตเศรษฐกิจ ๒๕๐ กีบ ต่อหนึ่งบาท

หลุดพ้นวิกฤตค่าเงินครั้งนี้ได้
ลาวจะต้องกลับมาดูสัญญาเงินกู้

หลุดรอดจากวิกฤตน้ำมันครั้งนี้ ลาวยังจะต้องเจอวิกฤตการเงินหยวน ผมเคยเล่าไปแล้วว่าลาวอาจถูกกลืนชาติ พรุ่งนี้หากหลุดพ้นจากวิกฤตน้ำมันได้ ลาวยังต้องเจอกับวิกฤตเงินกู้จากจีน ที่ไม่รู้จะส่งดอกเบี้ยยังไง เพราะตั้งแต่ตอนเหนือสุดยันใต้สุด ไม่มีแขวงไหนที่ไม่มีโครงการจากเงินกู้จีน  ถ้าลาวรอดตัวจากวิกฤตพลังงาน โครงการความร่วมมือทุกโครงการของจีนและลาว คงต้องนั่งโต๊ะประชุมเจรจากันใหม่เพื่อให้ลาวมีความเป็นชาติอยู่ได้ต่อไป ผมไม่ถนัดบริหารการเงิน แต่เดาใจก็เชื่อแน่ว่า อาจขยายสัมปทานต่างๆ ให้ยาวออกไปอีก เพื่อแลกกับการส่งคืนเงินต้นพร้อมดอกเบี้ยที่เบาลง

ประเทศลาวไม่ทันเหลี่ยมการค้าโลกครับ ยิ่งมาเจอกับเหลี่ยมนักค้ามือระดับโลกอย่างจีน ลาวไม่มีทางตามได้ทัน เมื่อต้องปรับแผนการบริหารเงินที่อาจต้องใช้เวลาข้ามหนึ่งชั่วชีวิตคน เพื่อปลดหนี้ สิ่งที่ลาวต้องรื้อระบบกันใหม่คือ ต้องส่งเสริมให้คนลาวเป็นเจ้าของธุรกิจ ส่งเสริมให้เข้าใจถึงเรื่องการลงทุน และปรับเปลี่ยน วางระบบการศึกษากันใหม่หมด เพื่อให้ตรงกับโลกที่เปลี่ยนไว ต้องจ้างครูหรือบุคลากรที่มีความชำนาญการพิเศษมาสอนนักเรียน นักศึกษา เพราะที่มีสอนกันทุกวันนี้ ครูระบบใกล้ชิดทั้งนั้น

ต้องส่งคนมาดูงานเมืองไทย เพื่อนำความรู้ไปส่งเสริมให้คนลาวรู้จักทำธุรกิจ รู้จักเป็นเจ้าของโรงงาน และจะต้องเป็นผู้ผลิตที่สามารถป้อนสินค้าเข้าตลาดได้เอง ลาวยังขาดเรื่องนี้ครับ ไม่มีโรงงานผลิตแฟ้บ โรงงานสบู่ แม้แต่โรงงานน้ำปลาก็ไม่มี ทุกอย่างลาวซื้อจากต่างชาติทั้งนั้น การซื้อของ ต่างชาติก็ต้องใช้เงินต่างชาติ ลาวต้องแก้ไขตรงนี้ก่อน ส่งเสริมให้คนในชาติพึ่งพาตัวเองให้ได้

อยากคุยอีกครับ แต่หน้ากระดาษหมดซะแล้ว ก่อนจบดูเรื่องในสิบสองปันนากันหน่อย ที่จริงผมต้องได้ไปนอนที่นั่นตั้งแต่เมษายนปี ๒๐๒๐ แล้ว บังเอิญโควิดมาซะก่อน อีกหกเดือนไม่รู้สถานการณ์โควิดจะเป็นยังไงลุ้นว่า สงกรานต์จะถึงนี้จะได้ไปไหม ปลายหน้าหนาวคงจะมีอะไรชัดเจนขึ้น ดูรูปสิครับ ผมเอามาจากคลิปส่งเสริมการท่องเที่ยวในสิบสองปันนา สาวๆ สวยๆ ทั้งนั้น น่าไปจัง สาธุ..ได้ไปทีเถ๊อะ 

นสพ.โคราชคนอีสาน ปีที่ ๔๗ ฉบับที่ ๒๗๓๓ วันพุธที่ ๒๙ เดือนมิถุนายน - วันอังคารที่ ๕ เดือนกรกฎาคม พุทธศักราช ๒๕๖๕