สศท.๕ ชี้ “จิ้งหรีด” แมลงเศรษฐกิจของโคราช สร้างกำไรงามให้เกษตรกรปีละ ๔๙,๔๒๙ บาท หลังตลาดมีความต้องการต่อเนื่อง อีกทั้ง FAO ยังส่งเสริมให้คนทั่วโลก หันมาบริโภค เพราะเป็นแหล่งอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง

นางสุจารีย์ พิชา ผู้อำนวยการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ ๕ นครราชสีมา (สศท.๕) สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) เปิดเผยว่า “จิ้งหรีด” เป็นหนึ่งในสินค้าเกษตรทางเลือกที่มีอนาคต สามารถสร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรได้เป็นอย่างดี ตลาดมีความต้องการต่อเนื่อง อีกทั้งองค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ได้ส่งเสริมให้คนทั่วโลก หันมาบริโภคจิ้งหรีด เพราะเป็นแหล่งอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการที่สำคัญ ซึ่งประเทศไทย ภาคตะวันออกเฉียงเหนือนับเป็นแหล่งผลิตแมลงเศรษฐกิจจิ้งหรีด อันดับ ๑ ของประเทศ เนื่องจากสภาพอากาศค่อนข้างร้อน เหมาะสำหรับการเลี้ยงจิ้งหรีด ประกอบกับประชาชนในพื้นที่นิยมบริโภค ทำให้ตลาดมีความต้องการ โดยตลาดสำคัญของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่ จังหวัดขอนแก่น และกาฬสินธุ์

นางสุจารีย์ พิชา ผู้อำนวยการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ ๕ นครราชสีมา (สศท.๕)

สศท.๕ ได้ลงพื้นที่ติดตามสถานการณ์การผลิต ต้นทุน และผลตอบแทนจิ้งหรีดของจังหวัดนครราชสีมา พบว่า ปัจจุบันมีเกษตรกรผู้เลี้ยงรวม ๗๗ ราย (ข้อมูลจากสำนักงานเกษตรจังหวัดนครราชสีมา ณ ๔ พฤศจิกายน ๒๕๖๔) แหล่งผลิตครอบคลุม ในหลายพื้นที่ ได้แก่ อำเภอพิมาย อำเภอสีคิ้ว อำเภอจักราช อำเภอขามสะแกแสง อำเภอคง และอำเภอห้วยแถลง เกษตรกรนิยมเลี้ยงพันธุ์ทองดำ พันธุ์ทองแดง และจิ้งหรีดบ้าน (สะดิ้ง) เนื่องจากเป็นพันธุ์ทางการค้า ใช้ระยะเวลาในการเลี้ยงสั้น ได้ผลตอบแทนเร็วซึ่งเกษตรกรจะนิยมเลี้ยงเป็นคอกหรือบ่อตามพื้นที่บริเวณบ้านประมาณ ๙ บ่อ/ครัวเรือน โดยระยะเวลา ๑ ปี สามารถเลี้ยงจิ้งหรีดได้ ๕–๖ รุ่น สำหรับต้นทุนการผลิตจิ้งหรีดทั้ง ๓ สายพันธุ์ เฉลี่ยอยู่ที่ ๑,๒๐๐.๕๖ บาท/บ่อ หรือ ๔๙.๖๑ บาท/กิโลกรัม (บ่อขนาด ๑.๒๕ x ๒ เมตร) ให้ผลผลิตจิ้งหรีดเฉลี่ย ๒๔.๒๐ กิโลกรัม/บ่อ ราคาที่เกษตรกรขายได้ ณ วันที่ ๑๗ พฤศจิกายน ๒๕๖๔ ราคาขายส่งจิ้งหรีดแบบตัวสดเฉลี่ยอยู่ที่ ๙๕ บาท/กิโลกรัม และราคาขายปลีกเฉลี่ยอยู่ที่ ๑๐๕ บาท/กิโลกรัม เกษตรกรได้ผลตอบแทนเฉลี่ย ๒,๒๙๙ บาท/บ่อ หรือ ๙๕ บาท/กิโลกรัม ผลตอบแทนสุทธิเฉลี่ย (กำไร) ๑,๐๙๘.๔๔ บาท/บ่อ หรือ ๔๕.๓๙ บาท/กิโลกรัม หากคิดเป็นผลตอบแทนตลอดทั้งปีเกษตรกรจะได้กำไร ๕,๔๙๒.๑๙ บาท/บ่อ/ปี หรือคิดเป็นผลกำไรทั้งสิ้น ๔๙,๔๒๙.๗๑ บาท/ปี

ด้านสถานการณ์ตลาดจิ้งหรีดของจังหวัดนครราชสีมา พบว่า เกษตรกรมีการจำหน่ายจิ้งหรีด ๒ รูปแบบ คือ จำหน่ายแบบตัวสดร้อยละ ๕๗ และแบบแปรรูป (ต้มสุก) ร้อยละ ๔๓ สำหรับช่องทางการจำหน่าย ผลผลิตส่วนใหญ่ร้อยละ ๖๕ เกษตรกรจะเน้นการขายปลีกตามหมู่บ้านหรือตลาดในพื้นที่ ส่วนผลผลิตร้อยละ๓๕ จำหน่ายให้กับพ่อค้าคนกลาง หรือผู้รวบรวมในพื้นที่ และจังหวัดใกล้เคียง ได้แก่ จังหวัดบุรีรัมย์ เพื่อนำไปแปรรูปต้มสุกแล้วแช่แข็งจำหน่ายให้พ่อค้ารายย่อยต่อไป อย่างไรก็ตาม ในช่วงสถานการณ์โควิด-๑๙ เกษตรกรบางส่วนได้มีการปรับตัว สร้างโอกาส สร้างรายได้ให้ตนเอง โดยขายจิ้งหรีดทั้งแบบสด และแบบแปรรูป (ต้มสุก) ผ่านช่องทางออนไลน์ Facebook หรือ Line  

ผู้อำนวยการ สศท.๕ กล่าวเพิ่มเติมว่า จิ้งหรีดเป็นแมลงเศรษฐกิจที่มีศักยภาพในการผลิต เนื่องจากมีต้นทุนต่ำ ใช้ระยะเวลาดูแลต่อวันไม่มาก สร้างรายได้ดี และสามารถแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าได้ ซึ่งในส่วนของจังหวัดนครราชสีมาได้มีการส่งเสริม และสนับสนุนให้มีการจัดตั้งเป็นกลุ่มแปลงใหญ่และสร้างเครือข่ายเพื่อผลิตและบริหารจัดการร่วมกัน เกิดการพัฒนาและความยั่งยืนของการประกอบอาชีพ นอกจากนี้ เกษตรกรควรเฝ้าระวังเรื่องของสภาพอากาศที่เริ่มเข้าสู่ฤดูหนาว ซึ่งส่งผลให้จิ้งหรีดไม่ค่อยกินอาหาร ทำให้โตช้า ต้องใช้ระยะเวลาในการเลี้ยงนานขึ้น หากอากาศหนาวจัดอาจจะต้องใช้พลาสติกและผ้าคลุมบ่อในช่วงเวลากลางคืน ทั้งนี้ เกษตรกรหรือผู้สนใจข้อมูลสถานการณ์การผลิตจิ้งหรีดของจังหวัดนครราชสีมา สามารถสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ สศท.๕ โทร. ๐๔๔-๔๖๕๑๒๐ หรืออีเมล zone5@oae.go.th

นสพ.โคราชคนอีสาน ปีที่ ๔๗ ฉบับที่ ๒๗๐๖ วันพุธที่ ๘ - วันอังคารที่ ๑๔ เดือนธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๖๔